به نقل از «ایسنا»

رسالت امام موسی کاظم(ع) در دوران امامت

تاریخ انتشار: ۳۱ مرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۸۵۱۵۲۱

دورانی که امام کاظم(ع) در آن زندگی می کرد، مصادف با نخستین مرحله استبداد و ستمگری حکّام عباسی بود. این اعمال فشار از زمان امام صادق(ع) آغاز شد و تا زمان امام رضا(ع) که دوره خلافت مأمون بود با شدت هر چه تمام‌تر ادامه یافت؛ مردم در زمان مأمون اندکی احساس امنیت سیاسی کردند، ولی دیری نپایید که دستگاه خلافت بدرفتاری و اعمال فشار بر مردم را دوباره از سر گرفت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش ایسنا، فشار سیاسی عباسیان در دوره‌ای آغاز شد که پیش از آن امام باقر(ع) و امام صادق (ع) با تربیت شاگردان فراوان، بنیه علمی و حدیثی شیعه را تقویت کرده بودند و جنبشی عظیم در میان شیعه پدید آورده بودند. رسالت امام موسی کاظم (ع) آن بود تا در این حرکت علمی، توازن و تعادل فکری را میان شیعیان برقرار کنند.

امام موسی کاظم(ع) در ابوا که محلی بین مکه و مدینه بود از بانوی مکرمه ای به نام حمیده به دنیا آمد. آن امام بزرگوار سال های زیادی در زندان هارون الرشید قرار گرفته بود و در نهایت هم به دستور او به شهادت رسیدند.

یکی از نکاتی که در زندگی امام موسی کاظم (ع) پدیدار است به وجود آمدن فرقه های مختلفی که بعد از شهادت امام صادق(ع) دسته ها و فرقه های مختلفی در تشیع پدید آمد و شرایط را در دوران امامت امام کاظم(ع) دشوار می کرد. از طرفی زندان های مکرری که امام کاظم(ع)داشتند باعث می شد که ارتباط ایشان با شیعیان کمتر باشد و از همین جهت مردم مقداری در تنگنای معنوی قرار می گرفتند.

آن طور که نقل شده پس از شهادت امام صادق(ع) شش فرقه به وجود آمد. دسته اول کسانی بودند که به مهدویت امام صادق(ع) قائل شدند و گفتند امام از دنیا نرفته و همان مهدی موعودی است که پیامبر (ص)نوید داده و بنابراین بر امام صادق(ع) توقف کردند و امام بعدی را نپذیرفتند.

گروه دیگری که تشکیل شد بر مهدویت اسماعیل اصرار داشتند. اسماعیل یکی از فرزندان بسیار با فضیلت و عالم امام صادق(ع) بود که هیچ ادعایی بر امامت نداشت اما پس از اینکه از دنیا رفت عده ای جمع شدند و گفتند اسماعیل از دنیا نرفته و زنده بوده و بعد از امام صادق(ع) اوست که امام ماست و مهدی موعود هم اوست. لذا فرقه اسماعیلیه را تشکیل دادند در صورتی که وقتی اسماعیل از دنیا رفت، خود امام صادق(ع) مردم را به تشییع جنازه دعوت کرد و تشییع جنازه مفصلی برگزار شد و امام چنین بار دستور داد که تابوت اسماعیل را بر زمین بگذارند و حضرت کفن را از صورت اسماعیل کنار می زد و می فرمود مردم ببینید که این اسماعیل است و از مردم اعتراف می گرفت. بارها این کار را انجام داد که مردم بدانند که اسماعیل از دنیا رفته و زنده نیست.

فرقه دیگری که در زمان امام کاظم(ع) به وجود امد عده ای بودند که به مرگ اسماعیل اعتراف کردند اما پسر او یعنی محمد را به عنوان مهدی موعود نام نهادند.

فرقه دیگر گروهی بودند که عبدالله ابن جعفر که یکی از فرزندان امام صادق بود و به عبدالله افطح معروف بود، جانشین امام صادق (ع)میدانستند. لذا آنها فرقه فتحیه را تشکیل دادند و به این عنوان هم مشهور شدند.

فرقه دیگر معتقد بودند محمد ابن جعفر که از فرزندان دیگر امام صادق بود و بسیار زیبا رو و با فضیلت و دانشمند بود و به محمد دیباج معروف بود، او را پیشوای خود قرار دادند و فرقه دیگری را علم کردند. گروه آخر که اکثریت هم بودند، کسانی بودند که به امامت امام موسی ابن جعفر قائل شدند و به هیچ فرقه دیگری گرایش پیدا نکردند.

بنابراین خود این مسئله که در دوران امام کاظم(ع) شش فرقه در بین شیعیان تشکیل شده بود نشان می دهد که آن عصر، بسیار حساس بوده است، ضمن اینکه از آن طرف دشمنان امام از جمله مهدی و یا هادی عباسی و خصوصا هارون الرشید بر علیه امام دندان تیز کرده بودند و امام را دشمن درجه یک خود می دانستند و بارها آن حضرت را به زندان انداختند.

یکی از دلایلی که باعث می شد هارون نسبت به شیعیان امام کاظم (ع) واکنش نشان دهد، موقعیت اجتماعی و نفوذ معنوی موسی ابن جعفر (ع) بود.
طبیعی است که امام با اخلاق و رفتار و علم خود، هر چه مردم بیشتر با امام مانوس می شدند و از فضایل امام(ع) بیشتر برخوردار می شدند و برای آنها این سوال ایجاد می شد که تا وقتی چنین امامی که نظیر ندارد در بین ماست، چرا باید کنار باشد و هارون مسند خلافت را عهده دار باشد. لذا وجود امام از این جهت برای هارون خطر ایجاد می کرد.

تاریخ ولادت امام موسی کاظم(ع)

در منابع دست اول تاریخی، راجع به تاریخ ولادت امام کاظم(ع)، تصریحی نسبت به روز و ماه ولادت یافت نمی‌شود و تنها سال‌ ولادت ذکر شده که سال ۱۲۸ هجری است و به نقلی ۱۲۹ هجری.

تا پیش از قرن پنجم و ششم هجری، همان طور که علامه شوشتری -صاحب قاموس الرجال- گفته است: «لَمْ یُعیّن أحدٌ شَهرَه»، هیچ یک از مورخان ماهِ ولادت امام کاظم(ع) را تعیین نکرده، پس چه رسد به روز ولادت!

قول هفتم صفر به عنوان ولادت امام کاظم(ع) برمی‌گردد به دو تن از علمای قرن پنجم و ششم؛ شیخ طبرسی در دو کتاب «إعلام الوری» و «تاج الموالید»، و ابن شهر آشوب مازندرانی در کتاب «مناقب آل أبی طالب».البته منابع قرن پنجم و ششم، منابع میانی شمرده می‌شود، نه دست اول.

در منابع کهن و دست اول هیچ روایتی نیست که مؤید این قولِ هفتم صفر باشد. یعنی مثلاً شیخ کلینی در «کافی» یا شیخ مفید در «إرشاد»، هیچ روز یا حتی ماهی را برای میلاد امام کاظم(علیه السلام) معیّن نکرده‌اند.

آنچه در این منابع آمده تنها سال ولادت امام کاظم(علیه السلام) است. از مرحوم کلینی در کافی اینطور آمده: «سال ۱۲۸، و به نقلی ۱۲۹». و مرحوم مفید در ارشاد می‌گوید: «سال ۱۲۸».

 استخراج روز و ماه ولادت امام کاظم(ع)

اما احمد البرقی، از علمای بنام شیعه در قرن سوم هجری و از یاران امام جواد و امام هادی(علیهما السلام)، در کتابش «المحاسن»، خبری از أبی بصیر نقل کرده که می‌گوید:
«در سالی که همراه امام صادق(علیه السلام) به حج مشرف شدیم، وقتی از حج برگشتیم و به شهرک أبْوَاء (بین مکه و مدینه) رسیدیم، مادر امام کاظم(علیه السلام) درد زایمانشان گرفت و حضرت، آنجا به دنیا آمد.»

از این خبر -که اتفاقاً در کهن ترین و دست اول ترین منابع آمده- به راحتی می‌توان ماه ولادت و نیز روز تقریبی آن را استخراج کرد؛
با این توضیح که با معلوم بودن زمان و محل ولادت امام موسی کاظم(علیه السلام) که بعد از پایان مناسک حج و در راه بازگشت به مدینه بوده، پس بسیار بعید است که این ولادت در ماه صفر بوده باشد.
بلکه در یک برگشت طبیعی از مکه به مدینه، باید گفت تاریخ ولادت ایشان در نیمۀ دوم ماه ذی الحجۀ سال ۱۲۸ هجری بوده است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۸۵۱۵۲۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

امام صادق (ع) آغازگر جهاد در عرصه فقه بود

ایسنا/گیلان نماینده ولی‌ فقیه در استان گیلان با اشاره به اینکه تشکیل حکومتی مبتنی بر احکام و آرمان‌های اسلام از جمله اهداف و آرزوهای اهل‌ بیت و عالمان دین در دوره‌های مختلف بود، گفت: امام صادق (ع) ۳۴ سال امامت را برعهده داشتند و آغازگر جهاد در عرصه فقه و فقاهت و تربیت جامعه اسلامی بودند.

آیت‌الله رسول فلاحتی امروز (۱۵ اردیبهشت‌ ماه) در مراسم شهادت ششمین اختر آسمان ولایت و امامت، امام جعفر صادق (ع) در مصلای امام خمینی(ره) رشت اظهار کرد: شیعه به مذهب جعفری نیز تعبیر می‌شود، زیرا شیعه مدیون کلاس‌ها و دانشگاه عظیم علمی و روایی است که از مکتب امام صادق (ع) دارد.

وی با اشاره به روایتی از اهل‌ بیت که فرمودند، هر کسی نداند بر ما اهل‌ بیت چه گذشته است و نسبت به ظلم‌هایی که بر ما خاندان روا شده است، جاهل باشد شریک ظلم ظالمین خواهد بود، افزود: یکی از عللی که در طول تاریخ تشیع، تشکیل حکومت اسلامی برای اهل‌ بیت میسر نشد، شناخت نداشتن مردم نسبت به اهل‌ بیت در هر دوره‌ای بود. بنابراین اگر امت‌ها، مسلمانان و شیعیان جایگاه حقیقی امام را بشناسند، جامعه اسلامی مدینه فاضله‌ای خواهد شد که آرزوی همه است.

فلاحتی با اشاره به ورود اسلام به برخی کشورهای اروپایی از جمله بوسنی و هرزگوین، بیان کرد: برخی مسلمانان اروپایی در تعالیم‌شان می‌گفتند تاریخ اسلام ۵۰ سال بعد از پیامبر (ص) را مطالعه و تحقیق‌ نکنید، هدف از بازداشتن مسلمانان از تحقیق در این زمینه، این بوده که مسلمانان نسبت به حوادث و اتفاقات رخ‌داده در جامعه اسلامی بعد از پیامبر آگاه نشوند، اما برخی تحلیلگران غربی که به آیین اسلام گرویدند اسلام را از همین رهگذر مطالعه کردند و متوجه حقایق آن شدند.

امام جمعه رشت با بیان اینکه امام صادق (ع) ۳۴ سال امامت را برعهده داشتند و آغازگر جهاد در عرصه فقه و فقاهت و تربیت جامعه اسلامی بودند، گفت:‌ آن حضرت حدود ۴۰۰۰ شاگرد تربیت کردند و در دوران حیات و امامت خویش، با فشارهای منصور دوانیقی (لعنت‌الله علیه) مواجه شدند، ظلم‌ها و فشاری که منصور بر امام وارد کرد، بر هیچ امامی وارد نشده بود. دوانیقی همواره امام صادق (ع) را تحقیر و شکنجه‌ روحی می‌کرد. او آرامش را از امام سلب کرده بود و بارها تصمیم به قتل امام گرفته بود و سرانجام آن حضرت را به شهادت رساند.

وی با اشاره به اینکه تشکیل حکومتی مبتنی بر احکام و آرمان‌های اسلام از جمله اهداف و آرزوهای اهل‌ بیت و عالمان دین در دوره‌های مختلف بود، افزود: اهل‌ بیت عصمت و طهارت در دوران حیات‌شان، شکنجه‌های روحی و سختی‌های زیادی را متحمل شدند تا حکومتی مبتنی بر احکام اسلام تشکیل دهند.

نماینده ولی‌ فقیه در استان گیلان با بیان اینکه حکومت اسلامی در ایران در سایه تلاش‌های شهیدان، امام و روحانیت شکل گرفت، حکومتی که آرزوی انبیا و اهل‌ بیت عصمت و طهارت بود، اظهار کرد: دشمن امروز تلاش‌ می‌کند ما را درگیر امور جزیی و سیاه‌نمایی‌ها کند تا از اصل نظام و حکومت اسلامی که مورد توجه انبیا و اولیاست، فاصله بگیریم. 

فلاحتی با اشاره به بسط قدرت جمهوری اسلامی که معادلات تمام قدرتمندان جهانی را برهم زده و قدرت‌های نظامی را وادار به خضوع کرده است، افزود: با وجود هجمه‌های گوناگون علیه نظام اسلامی، در این فضاهای مسموم جهانی نیز طعم شیرین اداره جامعه بر مبنای اسلام و مدیریت اسلامی در اذهان و دل‌های ملل نشسته‌ است و ملت‌ها، حکومت اسلامی و پیام جمهوری اسلامی را باور کردند و جمهوری اسلامی در سراسر دنیا تاثیرات شگرف خود را به منصه ظهور رساند.

امام جمعه رشت با اشاره به روایتی از امام صادق (ع) مبنی بر اینکه علم و عمل باید در کنار هم باشد، بیان کرد: عملِ بدون‌ معرفت و دانش فایده‌ای ندارد، البته علمی که با عمل همراه نباشد نیز فایده‌ای ندارد.

وی به یکی از جنایات منصور دوانیقی اشاره و اضافه کرد: امام صادق(ع) صاحب مکتب بود و در مسجد نبوی، فقه شیعه و اخلاق شیعه و امور سیاسی و اجتماعی را برای دانش‌پژوهان بیان می‌کردند، در یکی از روزها، منصور فرصت را غنیمت شمرد و در کنار مسجدالنبی، آتشی برافراخت، به‌طوری‌ که شعله‌های‌ آتش به خانه امام که در همان مجاورت قرار داشت رسید؛ امام همان‌طور که از میان شعله‌ها عبور می‌کرد با نگاهی به خانه، شکایت از منصور (لعنت‌الله علیه) را به قبر پیامبر برد، بعد از خاموش شدن آتش، جمعی از شاگردان به خانه امام رفتند و آن حضرت را در حال گریه دیدند، وقتی علت‌ گریه را پرسیدند، آن حضرت فرمودند، وقتی خانه‌ را آتش زدند، دیدم در میان شعله‌های آتش، برخی از کودکان در حال فرار هستند و به یاد کربلای جدم حسین (ع) افتادم.

انتهای پیام